Κατά τα επόμενα δέκα χρόνια, η ψηφιοποίηση θα είναι καθοριστικής σημασίας για τον τομέα των αροτραίων καλλιεργειών, υποστηρίζοντας τα κέρδη παραγωγικότητας απόδοσης, βελτιωμένες συνθήκες εργασίας καθώς και υψηλότερα περιβαλλοντικά πρότυπα. Οι τομείς του γάλακτος, των γαλακτοκομικών προϊόντων και του κρέατος θα διαμορφωθούν από τη μετάβαση προς την αύξηση της αειφορίας, με αναμενόμενες αλλαγές στην αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων. Η αύξηση της ευαισθητοποίησης και της ευκολίας για την υγεία των καταναλωτών θα ωφελήσει τον τομέα των οπωροκηπευτικών, με αποτέλεσμα την αυξημένη ζήτηση.
Αυτές είναι μόνο μερικές από τις προβλέψεις της γεωργικής προοπτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την έκθεση 2020-30 που δημοσιεύθηκαν στις 16 Δεκεμβρίου 2020 από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Το 2020, ο γεωργικός τομέας αντιμετώπισε πρωτοφανείς προκλήσεις λόγω της κρίσης Covid-19 και των συνεπειών της. Από θέματα υλικοτεχνικής υποστήριξης, έλλειψη εργατικού δυναμικού, έως ριζικές αλλαγές στη ζήτηση, ο τομέας έδειξε την ανθεκτικότητά του προσαρμόζοντας τις διάφορες προκλήσεις, με την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και των κρατών μελών της ΕΕ.
Η κρίση οδήγησε επίσης στην ενίσχυση ορισμένων προϋπάρχουσων τάσεων, με αύξηση της ζήτησης για τοπικά παραγόμενα τρόφιμα, βραχείες αλυσίδες εφοδιασμού και πωλήσεις ηλεκτρονικού εμπορίου. Επιπλέον, η έκθεση διαπίστωσε ότι οι ανησυχίες για την υγεία, την προέλευση, το περιβάλλον και την αλλαγή του κλίματος είναι από τους βασικούς παράγοντες που οδηγούν στις επιλογές των καταναλωτών.
Για αυτήν την έκδοση, η έκθεση γεωργικών προοπτικών της ΕΕ παρέχει διαφορετικά σενάρια για την ανάκαμψη του Covid-19, συμπεριλαμβανομένης μιας αργής ανάκαμψης και μιας πράσινης ανάκαμψης. Και για τα δύο σενάρια, οι διαταραχές προσφοράς και ζήτησης οδηγούν σε χαμηλότερες τιμές κρέατος και σιτηρών, ενώ οι τιμές του βουτύρου, του τυριού και των πουλερικών επηρεάζονται λιγότερο. Γενικά, οι επιπτώσεις στην αγορά οφείλονται κυρίως στο μακροοικονομικό σοκ, ιδίως στη συρρίκνωση του ΑΕΠ το 2020.
Μια ανάλυση αβεβαιότητας περιλαμβάνεται επίσης στην φετινή έκθεση. Λόγω της πανδημίας Covid-19, οι αβεβαιότητες σχετικά με την προοπτική άσκησης είναι ιδιαίτερα παρούσες. Το Covid-19 πιθανότατα θα έχει μακροχρόνιες συνέπειες για τις γεωργικές αγορές, αλλά το μέγεθος των επιπτώσεων θα εξαρτηθεί από την πορεία της οικονομικής ανάκαμψης και τη συγκεκριμένη αγορά.
Επιπλέον, η φετινή έκθεση γεωργικών προοπτικών της ΕΕ περιλαμβάνει ένα σενάριο όπου η εκτροφή εντόμων θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για τη μείωση των απορριμμάτων τροφίμων, τροφοδοτώντας τα με έντομα. Οι προνύμφες τους θα χρησιμοποιούνται ως ζωοτροφές υδατοκαλλιέργειας και το εκχυλισμένο έλαιο εντόμου που χρησιμοποιείται στην παραγωγή βιοντίζελ. Στο σενάριο που παρουσιάστηκε, η παγκόσμια εκμετάλλευση εντόμων δεν θα χρησιμοποιούσε το 15% των απορριμμάτων τροφίμων το 2020 σε 50% το 2030. Μέχρι το 2030, η βιομηχανία εντόμων αναμένεται να παράγει 23 εκατομμύρια τόνους πρωτεϊνών και 2,5% της παγκόσμιας κατανάλωσης πετρελαίου.
Αφού εξέτασε τις επιπτώσεις στις αγορές καλλιεργειών, το σενάριο καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η καλλιέργεια εντόμων θα μπορούσε να συμβάλει σημαντικά στην κυκλική οικονομία επαναφέροντας θρεπτικά συστατικά από τα απόβλητα τροφίμων πίσω στην τροφική αλυσίδα. Ωστόσο, μειώνοντας το κόστος των ζωοτροφών και υποστηρίζοντας την παραγωγή ζωικού κεφαλαίου, θα είχε ως αποτέλεσμα μια μικρή αύξηση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.
Η έκθεση περιλαμβάνει επίσης προβλέψεις για το γεωργικό εισόδημα και την εργασία για την περίοδο 2020-2030. Το γεωργικό εισόδημα της ΕΕ αναμένεται να αυξηθεί με αύξηση της παραγωγής και των τιμών. Ωστόσο, το κόστος θα πρέπει να αυξηθεί με παρόμοιο ρυθμό, περιορίζοντας την αύξηση του ονομαστικού εισοδήματος σε 1% ετησίως. Το αγροτικό εργατικό δυναμικό αναμένεται να μειωθεί με βραδύτερο ρυθμό, 1% ετησίως, λόγω της τεχνολογικής προόδου σε μηχανήματα και εξοπλισμό.
Όσον αφορά τις περιβαλλοντικές και κλιματικές πτυχές, η έκθεση προοπτικών παρέχει προβλέψεις για περιβαλλοντικούς και κλιματικούς δείκτες, με έμφαση στις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου (GHG) και στην απομάκρυνση CO2 από την ατμόσφαιρα. Οι προβλέψεις για το 2030 δείχνουν ότι οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου θα παραμείνουν σε μεγάλο βαθμό αμετάβλητες από τα τρέχοντα επίπεδα, στο πλαίσιο του ισχύοντος πολιτικού πλαισίου.
Η έκθεση καταλήγει στο συμπέρασμα ότι εάν εφαρμοστούν οι σωστές γεωργικές πρακτικές και τεχνολογίες, οι εκπομπές ζώων και καλλιεργειών μπορούν να μετριαστούν περαιτέρω καθώς και μέσω περαιτέρω δέσμευσης άνθρακα και αποφυγής απώλειας άνθρακα. Το τελευταίο είναι αυτό που προωθεί η Επιτροπή στη μεταρρύθμιση της ΚΓΠ και στις πρωτοβουλίες της Πράσινης Συμφωνίας.
Η έκθεση παρέχει προβλέψεις για τις διάφορες γεωργικές αγορές την επόμενη δεκαετία:
αροτραίες καλλιέργειες
αγορές κρέατος και γαλακτοκομικών προϊόντων
εξειδικευμένες καλλιέργειες: κρασί, φρούτα και λαχανικά, ελαιόλαδο.
Η έκθεση γεωργικών προοπτικών της ΕΕ για το 2020-30 περιέχει όλα τα σχετικά δεδομένα της αγοράς, συνοδευόμενα από μια εξήγηση των υποθέσεων και μια περιγραφή του μακροοικονομικού περιβάλλοντος. Οι προβολές και τα σενάρια που περιγράφονται στην έκθεση θα συζητηθούν στην ετήσια γεωργική διάσκεψη της ΕΕ, η οποία θα πραγματοποιηθεί διαδικτυακά στις 16-17 Δεκεμβρίου 2020.