Τις ιστορικές ευθύνες της Γαλλίας για τη σφαγή εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων στη μεγάλη γενοκτονία της Ρουάντας, το 1994, αναγνώρισε ο πρόεδρος της χώρας, Εμανουέλ Μακρόν, κατά τη χθεσινή επίσκεψή του εκεί, με την οποία επιχείρησε να κλείσει μια μεγάλη ανοιχτή πληγή στις σχέσεις της χώρας του με τη Μαύρη Ηπειρο. Παρ’ όλα αυτά, αρνήθηκε ότι η Γαλλία υπήρξε συνένοχος του καθεστώτος που οργάνωσε τη σφαγή, κάτι για το οποίο την είχε κατηγορήσει ο πρόεδρος της Ρουάντας, Πολ Καγκάμε.
«Στέκομαι σήμερα στο πλευρό σας με ταπεινότητα και σεβασμό για να αναγνωρίσω την έκταση της ευθύνης μας», είπε ο Μακρόν μιλώντας σε τελετή στο Μνημείο της Γενοκτονίας, όπου έχουν θαφτεί 250.000 άνθρωποι. Σειρές κρανίων ορθώνονται πάνω από τον μαζικό τάφο, ενώ τα ονόματα των θυμάτων έχουν χαραχθεί σε έναν μαύρο τοίχο.
Το καθεστώς της πλειοψηφούσας φυλής Χούτου, που είχε την εξουσία το 1994, σφαγίασε περί τις 800.000 ανθρώπους, κυρίως της μειονότητας των Τούτσι, αλλά και μετριοπαθείς Χούτου, σε μια τρίμηνη εκστρατεία τυφλής βίας που ακολούθησε τη δολοφονία του αρχηγού της κυβέρνησης στη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου. Η Γαλλία κατηγορήθηκε για συνενοχή με το καθεστώς, κάτι που οδήγησε σε ψυχρότητα δεκαετιών με τη Ρουάντα και σε πλήρη διακοπή των διπλωματικών σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών από το 2006 έως το 2009.
Αν και αναγνώρισε ότι η χώρα του «είχε έναν ρόλο, μια ιστορία και μια πολιτική ευθύνη στη Ρουάντα», κυρίως για την τραγικά καθυστερημένη παρέμβαση της διεθνούς κοινότητας, ο Μακρόν υποστήριξε ότι δεν υπήρξε γαλλική συνενοχή με το γενοκτονικό καθεστώς. «Οι φονιάδες που ξεχύθηκαν στους βάλτους, τους λόφους, τις εκκλησίες δεν είχαν το πρόσωπο της Γαλλίας. Το αίμα που κύλησε δεν ατίμασε τα όπλα της ούτε τα χέρια των στρατιωτών της», δήλωσε χαρακτηριστικά. Υπό αυτό το πρίσμα, ο Γάλλος πρόεδρος δεν ζήτησε συγγνώμη από τους οικοδεσπότες του, υποστηρίζοντας ότι «μόνο εκείνοι που διέσχισαν τη νύχτα μπορούν ίσως να δώσουν συγχώρεση, να μας χαρίσουν τη συγχώρεση».
Παρ’ όλα αυτά, ο Πολ Καγκάμε καλωσόρισε την ομιλία Μακρόν, δηλώνοντας, κατά την κοινή συνέντευξη Τύπου των δύο ηγετών που ακολούθησε την τελετή ότι «οι λέξεις του ήταν πολύ ισχυρότερες από μια συγγνώμη». Προσέθεσε, δε, ότι ο Μακρόν είναι πολέμιος του ρατσισμού και υπογράμμισε τη βούληση της Ρουάντας για επανεκκίνηση των σχέσεών της με τη Γαλλία. «Αυτή η επίσκεψη δεν αφορά το παρελθόν αλλά το μέλλον. Θέλω να πιστεύω σήμερα ότι η επαναπροσέγγιση των χωρών μας είναι μη αναστρέψιμη», σημείωσε χαρακτηριστικά ο ηγέτης της Ρουάντας, ο οποίος ανήκει στους Τούτσι, είχε λάβει μέρος στον εμφύλιο πόλεμο και κυβερνά τη χώρα του από το 2000.
Η επίσκεψη Μακρόν ήταν η δεύτερη Γάλλου ηγέτη στη Ρουάντα μετά τη σφαγή – η πρώτη ήταν εκείνη του προέδρου Νικολά Σαρκοζί, το 2010. Την εξομάλυνση των σχέσεων βοήθησε η συγκρότηση από το γαλλικό κράτος εξεταστικής επιτροπής που στελεχώθηκε κυρίως από ιστορικούς και ανέλαβε να διερευνήσει αυτή τη σελίδα φρίκης. Στο πόρισμα της επιτροπής, που δόθηκε στη δημοσιότητα τον περασμένο Μάρτιο, διαπιστωνόταν ότι η αποικιοκρατική νοοτροπία τύφλωσε Γάλλους αξιωματικούς στην κρίση της Ρουάντας και ότι η τότε κυβέρνηση, επί προεδρίας Φρανσουά Μιτεράν, έφερε «σοβαρή και συντριπτική ευθύνη» για το γεγονός ότι δεν προέβλεψε και δεν πήρε έγκαιρα μέτρα αποτροπής της σφαγής.
«Θέλοντας να εμποδίσει μια τοπική σύρραξη ή έναν εμφύλιο πόλεμο, η Γαλλία παρέμεινε ντε φάκτο στο πλευρό ενός γενοκτονικού καθεστώτος», αναγνώρισε στη χθεσινή ομιλία του ο Εμανουέλ Μακρόν. «Αγνοώντας τις προειδοποιήσεις των πλέον νηφάλιων παρατηρητών, ανέλαβε μια συντριπτική ευθύνη σε μια αλυσίδα που οδήγησε στο χειρότερο, την ώρα κατά την οποία πρόθεσή της ήταν ακριβώς η αποφυγή του», υποστήριξε ο Γάλλος πρόεδρος.
Προτού αποχωρήσει από το Κιγκάλι, ο Μακρόν υποσχέθηκε ότι θα ορίσει σύντομα νέο πρεσβευτή της χώρας του στη Ρουάντα (η θέση παραμένει κενή από το 2015), ενώ στη διάρκεια της παραμονής του υπεγράφη συμφωνία για γαλλικό δάνειο ύψους 60 εκατ. ευρώ για την προμήθεια εμβολίων και τη βελτίωση της κοινωνικής προστασίας. Επόμενος προορισμός του Γάλλου προέδρου είναι η Νότιος Αφρική, όπου θα συζητήσει με την κυβέρνηση της χώρας την αντιμετώπιση της πανδημίας COVID-19 και την κρίση στη Μοζαμβίκη.
Πηγή: Καθημερινή