Ούτε δύο μήνες δεν έχουν περάσει από τότε που τέθηκε η πρώτη καραντίνα για τον νέο κορωνοϊό – στις 23 Ιανουάριου στην πόλη Ουχάν της Κίνας – και ήδη έχει αλλάξει σημαντικά η καθημερινότητα δισεκατομμυρίων ανθρώπων ανά την υφήλιο.
Ο Covid-19 εντοπίζεται σε περισσότερες από 60 χώρες, όπου έχει προ- καλέσει τουλάχιστον 3.000 θανάτους στα περισσότερα από 100.000 καταγεγραμμένα κρούσματα, και συνεχώς εξαπλώνεται. Μαζί με την επιδημία εξαπλώνονται τα μέτρα για τον περιορισμό της και οι επιπτώσεις τους στην κοινωνική ζωή παγκοσμίως.
Τηλεργασία και τηλεδιασκέψεις σε πάμπολλες εταιρείες, κλειστά σχολεία και πανεπιστήμια, ακυρώσεις συνεδρίων και εκδηλώσεων όπως η Εκθεση Βιβλίου του Λονδίνου και το Διεθνές Σαλόνι Αυτοκινήτου της Γενεύης, αθλητικές διοργανώσεις κεκλεισμένων των θυρών, κλειστοί χώροι λατρείας όπως η Μέκκα, απαγόρευση μεγάλων συναθροίσεων, μαζικές ακυρώσεις στον τουρισμό, στις κρουαζιέρες και στα αεροπορικά ταξίδια, διατάραξη της παραγωγής και της παγκόσμιας αλυσίδας τροφοδοσίας, πτώση των χρηματιστηρίων, έλλειψη ειδών όπως μάσκες και απολυμαντικά, άδεια εστιατόρια και πολυκαταστήματα αλλά και άνοδος του «delivery», των ηλεκτρονικών πωλήσεων παιχνιδιών, οργάνων γυμναστικής και προφυλακτικών, άδειες αίθουσες κινηματογράφων και θεάτρων αλλά άνοδος των συνδρομητών του Netflix και άλλων παρόμοιων υπηρεσιών, και μεγάλη αύξηση της χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης από τους ανθρώπους που βρίσκονται σε καραντίνα.
Γύρω στα 300 εκατομμύρια μαθητές βρίσκονται αυτή τη στιγμή εκτός σχολείου λόγω του κορωνοϊού. Σχολικά ιδρύματα παραμένουν κλειστά σε τουλάχιστον 22 χώρες, ανάμεσά τους η Ιταλία, η Κίνα, η Ιαπωνία, το Ιράν, η Νότια Κορέα, η Γαλλία, το Πακιστάν και οι ΗΠΑ. Η UNESCO χαρακτήρισε «άνευ προηγουμένου» την «παγκόσμια κλίμακα και ταχύτητα της παρούσας διαταραχής της εκπαίδευσης».
Οι επιπτώσεις των κλειστών σχολείων είναι μεγάλες στους μαθητές, στις οικογένειές τους και στην κοινωνία. Πολλές γυναίκες σταμάτησαν να πηγαίνουν στη δουλειά προκειμένου να προσέχουν τα παιδιά στο σπίτι. Η Γαλλία παρέχει 14 ημέρες πληρωμένης άδειας για τη φύλαξη παιδιών, η Ιταλία μοιράζει κουπόνια για την πληρωμή μπέιμπι σίτερ.
Σε πολλές χώρες τα μαθήματα συνεχίζονται ηλεκτρονικά, όμως και αυτό έχει προβλήματα. Τα παιδιά δεν προσέχουν το μάθημα και παίζουν παιχνίδια στον υπολογιστή, οι γονείς αγωνίζονται να ξεπεράσουν τον ιντερνετικό αναλφαβητισμό για να βοηθήσουν τα παιδιά τους με τα μαθήματα εξ αποστάσεως, άλλοι έρχονται αντιμέτωποι με χαμηλές διαδικτυακές ταχύτητες.
Στη Μογγολία τα μαθήματα μεταδίδονται από την τηλεόραση. Στο Χονγκ Κονγκ, ακόμη και το μάθημα της γυμναστικής γίνεται ηλεκτρονικά, με τον γυμναστή να ελέγχει μέσω webcam αν οι μαθητές ακολουθούν τις οδηγίες του.
Το «πριν» και το «μετά» από δορυφόρο
Εικόνες από δορυφόρους δείχνουν το «πριν» και το «μετά». Η πάντα πολυσύχναστη πλατεία Τιανανμέν στο Πεκίνο είναι σήμερα άδεια, το ίδιο και η Πιάτσα Ντουόμο στο Μιλάνο. Τα συνήθως γεμάτα οχήματα πάρκινγκ των μεγάλων αεροδρομίων είναι πλέον μισοάδεια.
Οι αεροπορικές εταιρείες ανακοινώνουν συνεχώς διακοπή δρομολογίων είτε προς τις χώρες υψηλού κινδύνου είτε επειδή δεν υπάρχει ζήτηση εισιτηρίων για τις υπόλοιπες. Η βρετανική Flybe κατέρρευσε την Πέμπτη, η Virgin έχει οικονομικά προβλήματα, η Cathay Pacific και άλλες έδωσαν αναγκαστική άδεια άνευ αποδοχών στους υπαλλήλους τους.
Ο φόβος είναι μεταδοτικός
Ο κορωνοϊός έχει αλλάξει και τις κοινωνικές συνήθειες. Στην Ιταλία, οι Αρχές συστήνουν στους πολίτες να μην ανταλλάσσουν χειραψίες και φιλιά και να τηρούν ένα με δύο μέτρα απόσταση μεταξύ τους. Γενικώς, οι χειραψίες και τα φιλιά έχουν εκλείψει σε πολλά μέρη του κόσμου – και στην Ελλάδα – λόγω του φόβου μετάδοσης του Covid-19. Γιατροί στην Κίνα, στη Νότια Κορέα και αλλού δεν αγκαλιάζουν ούτε τα παιδιά τους από τον φόβο μήπως τους μεταδώσουν τον ιό.
Στην όπερα La Fenice της Βενετίας, οι μουσικοί παίζουν και υποκλίνονται σε άδεια αίθουσα καθώς οι συναυλίες μεταδίδονται ψηφιακά στο κοινό που τις παρακολουθεί από το σπίτι του. Στη Νότια Κορέα, οι εκκλησιαστικές λειτουργίες μεταδίδονται ψηφιακά.
Ο κορωνοϊός ανέδειξε τα προβλήματα των συστημάτων υγείας των διαφόρων κρατών. Στις ΗΠΑ, για παράδειγμα, όπου δεν υπάρχει καθολική περίθαλψη ούτε θεσμοθετημένη άδεια ασθένειας, όσοι δεν έχουν χρήματα και ασφάλιση όχι μόνο δεν εξετάζονται για τον κορωνοϊό φοβούμενοι το κόστος νοσηλείας, αλλά και αν τα συμπτώματα είναι ελαφρά, συνεχίζουν να πηγαίνουν στη δουλειά τους για να μη χάσουν το μεροκάματο.
Ευεργετικός για το περιβάλλον
Ο μεγάλος κερδισμένος από τον Covid-19 είναι το περιβάλλον. Η Κίνα, που εκπέμπει τα περισσότερα αέρια του θερμοκηπίου παγκοσμίως και δεν είχε στόχο να τα περιορίσει πριν από το 2030, μείωσε τις εκπομπές κατά 25% λόγω του κορωνοϊού, σύμφωνα με μελέτη από το Κέντρο Ερευνών για την Ενέργεια και τον Καθαρό Αέρα του Πανεπιστημίου του Ελσίνκι.
Και η τεράστια αυτή μείωση συνέβη από τη μια μέρα στην άλλη. Δορυφόρος της NASA δείχνει ότι η συγκέντρωση υποξειδίου του αζώτου πάνω από την Κίνα είναι σήμερα αμελητέα λόγω των περιορισμών στις αεροπορικές πτήσεις και στις μετακινήσεις αλλά, κυρίως, λόγω της αναστολής της λειτουργίας πολλών εργοστασίων. Σύμφωνα με την Εϊμι Τζάφι, διευθύντρια του προγράμματος για την Ενεργειακή Ασφάλεια και την Κλιματική Αλλαγή στο αμερικανικό Council on Foreign Relations, ο κορωνοϊός μας έκανε να αλλάξουμε τις συνήθειές μας με τρόπο που θα μπορούσε να συμβάλει στη μακροχρόνια προστασία του περιβάλλοντος -τηλεργασία, τηλεδιασκέψεις, εργασία λιγότερων από πέντε ημερών την εβδομάδα, κλιμακωτή προσέλευση στην εργασία για τη μείωση της κίνησης στους δρόμους.
Τα διδάγματα από την επιδημία του Covid-19 είναι ότι ο κόσμος συνειδητοποίησε στο πετσί του πόσο αλληλένδετοι και αλληλοεξαρτώμενοι είμαστε, πως ό,τι επηρεάζει κάποιον κάπου μπορεί να μας επηρεάσει όλους παντού, και πως ο πλανήτης μπορεί να κινηθεί γρήγορα και συντονισμένα όταν κάτι θεωρηθεί αρκετά επείγον.
Πηγή: εφ. Βήμα της Κυριακής
Σε συνεργασία με tomanifesto.gr